Định nghĩa
Xét nghiệm này nhằm xác định xem có sự hiện diện của các vi sinh vật như vi khuẩn, vi nấm, nấm hiện diện trong máu hay không. Mẫu máu được cho cấy vào trong môi trường đặc biệt trong phòng thí nghiệm và được ủ (môi trường có kiểm soát) từ 1 đến 7 ngày. Khi bác sĩ đánh giá bệnh nhân bị nhiễm trùng nặng thông qua xét nghiệm công thức máu và cần tìm loại vi trùng nào gây bệnh thì việc thực hiện Cấy máu là cần thiết.
Xét nghiệm này được tiến hành như thế nào ?
Trong xét nghiệm này , điều quan trọng là mẫu máu lấy làm xét nghiệm không bị nhiễm bởi vi khuẩn trên da hay từ dụng cụ sử dụng làm xét nghiệm . Kỹ thuật này phải được vô trùng tuyệt đối
Máu được lấy là máu tĩnh mạch , lấy máu ở cổ tay , khuỷu tau , bàn tay hay lấy máu ở tĩnh mạch bẹn .
Trước tiên , điều dưỡng sẽ sát trùng vùng cần đâm kim để lấy máu , dùng dây garrot hoặc dùng bao quấn của máy đo huyết áp để ngăn dòng máu từ tĩnh mạch trở về , giúp máu được lấy dễ dàng hơn . Điều dưỡng dùng kim chích vào tĩnh mạch , kim được gắn vào xi-lanh để rút máu ra , sau đó máu được cho vào lọ hay vào trong ống nghiệm rồi mang đến phòng xét nghiệm . Sau khi rút máu xong , garrot hay băng quấn lúc nảy được tháo ra , máu lưu thông trở lại bình thường . Khi đã lấy máu xong , người ta sẽ vứt kim ( kim dùng một lần rồi bỏ nhằm tránh lây bệnh cho người khác) vào nơi huỷ kim . Nơi chích sẽ được băng cầm máu hoặc bằng băng keo dán .
Cấy máu nhằm phát hiện sự có mặt của các vi sinh vật xuất hiện trong vài ngày .Hơn nữa , nếu có vi sinh vật hiện diện , cấy máu giúp định danh vi sinh vật . Nhuộm gram , cũng có thể phân lập vi khuẩn giúp chọn lựa kháng sinh điều trị bắt đầu trước khi có kết quả cấy máu .
Mẫu máu đầu tiên cầnphải được xếp đúng loại trong môi trường của phòng xét nghiệm . Thường cấy máu là để phát hiện vi khuẩn . Những môi trường nuôi cấy khác vi nấm và nấm .
Chuẩn bị làm xét nghiệm này như thế nào ?
Đối với trẻ em :
Cần phải chuẩn bị tâm lý cho trẻ thật đầy đủ trước khi tiến hành xét nghiệm này hay bất kỳ thủ thuật nào , tuỳ thuộc vào lứa tuổi của trẻ , sự chú ý của trẻ và trẻ đã trãi qua xét nghiệm lần nào chưa , và mức độ tin tưởng của trẻ .
Xét nghiệm này làm có đau không?
Khi đâm kim vào mạch máu , một số người có cảm giác đau vừa phải , một số người khác có cảm giác thốn đau . Nhưng về sau sẽ không còn cảm thấy đau nữa .
Chuẩn bị xét nghiệm này như thế nào ?
Không cần chuẩn bị gì đặc biệt . Mặc quần áo rộng rãi để có thể vén lên một cách dễ dàng .
Đối với trẻ em :
- Cần phải chuẩn bị tâm lý cho trẻ thật đầy đủ trước khi tiến hành xét nghiệm này hay bất kỳ thủ thuật nào , tuỳ thuộc vào lứa tuổi của trẻ , sự chú ý của trẻ và trẻ đã trải qua xét nghiệm lần nào chưa , và mức độ tin tưởng của trẻ .
Tại sao phải làm xét nghiệm này ?
Cấy máu được tiến hành khi có dấu hiệu của nhiễm trùng máu (nhiễm khuẩn huyết) như sốt cao , lạnh run , tụt huyết áp , hay có những triệu chứng khác . Cấy máu giúp đánh giá được nguồn gốc gây ra nhiễm trùng . Kết quả cấy máu còn là nền tảng trong việc chọn lựa kháng sinh điều trị .
Nguy cơ lấy máu làm xét nghiệm
Có một số nguy cơ như bầm chỗ chích , xuất huyết có thể xảy ra .
Những điều cần lưu ý
Đôi khi du khuẩn huyết có thể làm gây nhiễu kết quả , vì vậy cần phải cấy 3 mẫu máu trước khi kết luận là âm tính .
Tĩnh mạch và động mạch có kích thước khác nhau tuỳ từng người , và khác nhau tuỳ theo vùng trên cơ thể . Do đó , viêc lấy máu làm xét nghiệm có thể gặp khó khăn ở người này hơn so với người khác .
Giá trị bình thường
Không có sự tăng trưởng của vi sinh vật trong môi trường cấy
Giá trị bất thường
Kết quả dương tính là có sự hiện diện của vi sinh vật trong máu đem cấy . Đôi khi máu bi lây nhiễm vi khuẩn chứ không phải là do nhiễm trùng thật sự , trường hợp này gọi là dương tính giả . Cơ sở y tế của bạn sẽ giúp bạn xác định đâu là nhiễm trùng thật còn đâu là do lây nhiễm do kỹ thuật lấy .
