Với guồng quay vội vã của công việc trong cuộc sống hiện đại, tiết kiệm thời gian luôn là ưu tiên hàng đầu cho những vấn đề cá nhân thường ngày. Bạn không thể nào mỗi ngày đều đi làm, tập thể dục, chăm sóc cá nhân mà vẫn thư thả đi chợ hay siêu thị để lựa chọn thực phẩm tươi ngon. Vậy nên, biết cách bảo quản thực phẩm, đặc biệt là cách bảo quản rau củ trong tủ lạnh hiệu quả, là vô cùng hữu ích. Bạn có thể dự trữ rau củ quả trong tủ lạnh được cả tuần mà vẫn giữ được độ tươi ngon của chúng.
Để làm được điều đó, bạn chỉ cần hiểu được đặc điểm của từng loại rau, củ, quả và nắm rõ các nguyên tắc cơ bản trong quá trình bảo quản. Hãy cùng HSSK khám phá những mẹo bảo quản rau củ hiệu quả nhé!
Các hiện tượng xảy ra trong quá trình bảo quản rau củ quả
Mục đích chính của quá trình bảo quản là làm chậm quá trình “lão hóa” của rau củ quả do hô hấp, mất độ ẩm và thối rữa. Ở điều kiện bình thường, chất lượng và hàm lượng chất dinh dưỡng của các loại rau củ quả sẽ giảm dần do hiện tượng chín và nhiễm vi khuẩn dẫn đến thối rữa.
Hiện tượng chín
Tất cả rau củ quả hay trái cây đều tiếp tục “hô hấp” sau khi được thu hoạch. Đó là một quá trình sinh hóa diễn ra trong rau củ quả để chuyển hóa đường và oxy thành carbonic, nước và nhiệt. Chính việc hô hấp với cường độ cao sau khi thu hái sẽ dẫn đến hiện tượng chín dần của rau củ quả.
Để kéo dài thời gian bảo quản, bạn cần phải tìm cách kìm hãm hoạt động hô hấp này để giảm tốc độ chín hay nảy mầm. Một số thực phẩm như khoai tây khi lưu trữ lâu sẽ tiếp tục chu trình trao đổi chất và gây ra hiện tượng nảy mầm sẽ tạo ra độc tố làm mất giá trị dinh dưỡng và không an toàn cho sức khỏe.
Tuy nhiên, bạn chỉ có thể biết cách bảo quản rau củ quả để kéo dài thời gian “biến đổi” chứ không thể làm ngưng quá trình này.
Hiện tượng nhiễm nấm, vi khuẩn
Khi rau củ quả để lâu sẽ nhiễm vi sinh vật dẫn đến thối rữa. Dù hạn chế được quá trình chín nhưng nếu bị nhiễm nấm hay vi khuẩn, rau củ quả cũng sẽ bị hư hỏng, thối rữa rất nhanh.
Do đó, để bảo quản rau củ được lâu, bạn phải ngăn chặn được quá trình phát triển của các vi sinh vật bằng cách để ý đến những yếu tố ảnh hưởng.
Những yếu tố ảnh hưởng đến quá trình bảo quản
Nhiệt độ
Nhiệt độ là một trong những yếu tố quan trọng nhất vì tác động mạnh mẽ đến tốc độ các quá trình sinh hóa trong thực phẩm.
Thông thường, nhiệt độ thấp sẽ làm chậm tốc độ phản ứng hô hấp trong rau củ quả cũng như ức chế sự phát triển của đa số vi sinh vật. Đồng thời, tính thấm màng tế bào sẽ giảm do tế bào chất bị co lại khi nhiệt độ thấp, giảm khả năng trao đổi chất.
Độ ẩm
Độ ẩm môi trường thấp sẽ làm tăng cường độ hô hấp và dễ khiến rau củ quả mất nước dẫn đến tình trạng héo. Lúc này, hoạt động trao đổi chất trong tế bào rau quả dễ bị rối loạn, giảm sức đề kháng nên dễ bị vi khuẩn tấn công.
Độ ẩm cao giúp hạn chế quá trình hô hấp và mất nước nhưng lại là môi trường thuận lợi cho vi sinh vật phát triển ở rau củ quả.
Đừng bối rối, bạn có thể sử dụng các loại màng bọc thực phẩm hay hộp kín đựng thực phẩm để hạn chế sự mất nước trong môi trường có độ ẩm thấp.
Các yếu tố khác trong không khí
Khí oxy (O2) hay carbonic (CO2) đều có ảnh hưởng nhất định lên thời gian bảo quản rau củ quả. Hàm lượng oxy cao sẽ làm tăng cường độ hô hấp nhưng nếu lượng oxy dưới mức cho phép thì quá trình trao đổi chất ngưng lại cũng khiến rau quả bị hư. Còn hàm lượng khí CO2 cao có thể làm tăng thời gian bảo quản vì nó giúp ức chế cường độ hô hấp, đồng thời làm chậm quá trình phát triển của vi sinh vật.
Ngoài ra, một khí khác có liên quan đến quá trình chín tự nhiên ở thực vật là ethylen (C2H4) – một khí không màu, không vị và không độc. Ethylen được hình thành nội sinh với hàm lượng khác nhau trong giai đoạn chín ở mỗi loại rau củ quả.
Các thực phẩm tạo ra khí ethylen thường là trái cây, bao gồm:
- Táo
- Đu đủ
- Chuối
- Bơ
- Cà chua
- Rau quả bị giập
Ngược lại, một số loại thực phẩm lại nhạy khí hay hấp thụ khí, thường là rau xanh như:
- Rau diếp
- Bông cải xanh
- Chanh
- Cà rốt
- Đậu
- Dưa chuột
- Cà tím
- Đậu Hà Lan
- Ớt
- Khoai tây
Vậy nên, khi bảo quản rau củ quả, bạn cần phân loại và bảo quản riêng biệt các nhóm tạo khí hay hấp thụ khí để bảo quản chúng lâu hơn.
Cách bảo quản rau trong tủ lạnh
Để cân bằng được các yếu tố trên thì mọi người thường bảo quản thực phẩm trong tủ lạnh. Tuy nhiên, bạn cần phải biết cách bảo quản rau quả trong tủ lạnh sao cho có hiệu quả nhất.
1. Loại bỏ phần hư hỏng, giập nát trước khi cho vào tủ lạnh
Phần rau quả bị hư, giập nát thường sản sinh ra khí ethylen và gây ảnh hưởng đến phần nguyên vẹn còn lại hoặc lây lan sang những thực phẩm xung quanh. Do đó, bạn cần cắt bớt những khu vực này trước khi cho vào tủ lạnh.
2. Không nên rửa rau củ trước khi cho vào tủ lạnh
Để rau ướt lâu trong tủ lạnh có thể gây úng hay thối rữa vì tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn, nấm mốc phát triển. Nếu bạn có thói quen rửa sạch rau sau khi mua về, hãy làm ráo nước hết mức có thể trước khi cho chúng vào tủ lạnh.
3. Bảo quản riêng rau củ và trái cây
Như đã đề cập phía trên, trái cây thường sinh ra khí ethylen do tiếp tục quá trình chín của chúng và rau xanh hấp thụ khí này sẽ dễ úa vàng, hư hỏng hoặc thay đổi mùi vị. Do đó, tốt nhất bạn nên sử dụng túi/hộp đựng riêng cho từng loại.
4. Không cắt nhỏ rau củ trước khi cho vào tủ lạnh
Lưu ý rằng bạn không nên cắt nhỏ rau, củ trước khi cho vào tủ lạnh vì vừa khiến thực phẩm mất đi hàm lượng dinh dưỡng quan trọng, vừa dễ dàng tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn sinh trưởng.
5. Sử dụng túi, hộp nhựa chuyên dụng để đựng rau củ
Bạn nên sử dụng các túi hoặc hộp nhựa chuyên dụng để bảo quản từng loại rau củ quả để đảm bảo kín khí cũng như vệ sinh, an toàn. Nếu muốn, bạn có thể lót thêm một lớp khăn giấy để hút ẩm.
6. Lưu ý thời gian bảo quản
Thời gian bảo quản của mỗi loại rau quả thường không giống nhau và còn phụ thuộc vào môi trường trong tủ lạnh. Thông thường, bạn có thể bảo quản thực phẩm từ 3–7 ngày.
7. Lau dọn tủ lạnh thường xuyên
Để có môi trường sạch sẽ, thông thoáng, tránh nhiễm khuẩn chéo thì bạn phải lau dọn tủ lạnh thường xuyên. Việc này khiến giảm bớt mùi khó chịu trong tủ lạnh và hạn chế ảnh hưởng đến những thực phẩm mới.
Bạn có thể tham khảo thêm bài viết 5 cách khử mùi tủ lạnh hiệu quả mang lại sức khỏe cho cả nhà.
Một số lưu ý khi bảo quản rau củ trong tủ lạnh
Tuy tủ lạnh là giải pháp khá tiện lợi để bảo quản nhưng không phải loại rau củ quả nào cũng nên “tống” vào tủ lạnh. Bạn cần phân biệt 3 nhóm rau củ quả sau đây để có cách bảo quản đúng đắn.
Nhóm 1: Những loại rau củ quả không nên bảo quản trong tủ lạnh
Một số loại rau củ quả chỉ cần bảo quản ở nơi thoáng mát, khô ráo vì nhiệt độ trong tủ lạnh có thể gây ảnh hưởng đến hương vị của chúng, bao gồm:
- Tỏi
- Hành tây
- Khoai tây
- Khoai lang
- Bí đỏ
Nhóm 2: Những loại rau củ quả sau khi chín mới nên bỏ vào tủ lạnh
Khi ở nhiệt độ lạnh, một vài loại rau quả tạm thời ngừng quá trình chín. Do đó, sau khi để ở nhiệt độ thường đến khi chín hoàn toàn, bạn có thể cho chúng vào tủ lạnh để bảo quản lâu hơn.
- Quả bơ
- Lê
- Cà chua
- Dưa
- Đào
- Mận
- Chuối
- Đu đủ
- Xoài
Nhóm 3: Những loại rau củ quả cần bảo quản lạnh ngay sau khi mua
Một vài loại rau củ quả bạn nên cho vào tủ lạnh ngay sau khi mua về như:
- Măng tây
- Cần tây
- Súp lơ xanh
- Gừng
- Nấm (nên bỏ vào túi giấy thay vì túi nilon sẽ giữ được lâu hơn)
- Cam, quýt
- Táo
- Atisô
- Bắp cải
- Cà rốt
- Dưa leo
- Cà tím
- Đậu Hà Lan
- Xà lách
- Củ cải
Trên đây chỉ là danh sách một số thực phẩm phổ biến, bạn có thể tìm hiểu thêm về cách bảo quản từng loại qua các trang tham khảo trên mạng nếu không biết nên lưu trữ như thế nào.
Có thể bạn quan tâm: 5 mẹo bảo quản trái cây và rau củ tươi lâu.
Cách bảo quản rau không tủ lạnh
Có những loại rau quả không cần phải bảo quản trong tủ lạnh nhưng vẫn có một số lưu ý để giữ chúng được lâu trong môi trường bình thường, bao gồm:
- Không nên rửa những loại trái cây mọng nước trước khi bạn chuẩn bị ăn. Nước sẽ tạo môi trường thuận lợi cho vi sinh vật phát triển.
- Một số loại rau củ sẽ mất hương vị khi bảo quản trong tủ lạnh như khoai tây, hành tây, cà chua.
- Các loại rau có lá màu xanh thường nhanh bị úa vàng. Để có thể giữ độ tươi lâu khi không có tủ lạnh, bạn có thể cho chúng vào một túi kín với một ít không khí.
- Bạn có thể bảo quản các loại trái cây thuộc họ cam như cam, quýt, chanh ở nơi mát mẻ trong một túi nhựa có đục lỗ.
- Không bỏ tỏi vào túi nhựa có thể giữ được độ tươi đến hơn một tháng.
