Định nghĩa
Là xét nghiệm đo lượng amylase trong máu.Xét nghiệm này được tiến hành như thế nào?
Máu được lấy là máu tĩnh mạch, lấy máu ở cổ tay, bàn tay, khuỷu tay hay máu ở tĩnh mạch bẹn
Trước tiên các cô y tá sẽ sát trùng vùng cần đâm kim để lấy máu, dùng dây garrot hoặc dùng bao cua máy quan đo huyết áp để ngăn dòng máu từ tĩnh mạch trở về, giúp máu được lấy dễ dàng hơn. Nhân viên y tế dùng kim chích vào tĩnh mạch( dân gian hay gọi là chích gân), kim được gắn vào xi-lanh để rút máu ra, cho vào lọ hay xi-lanh đem đi xét nghiệm. Sau khi rút máu xong, garrot hay băng quấn lúc nảy được tháo ra, máu lưu thông trở lại bình thường. Khi đã lấy máu xong, người ta sẽ vứt kim( kim chỉ được dùng một lần rồi bỏ, nhằm tránh lây bệnh cho người khác) vào nơi dành riêng để xử lý các vật kim loại bén, nhọn ( huỷ kim), còn nơi chích sẽ được băng cầm máu lại, bằng băng keo dán.
Cần phải chuẩn bị gì khi làm xét nghiệm này?
- Xét nghiệm này không cần chuẩn bị gì đặc biệt. Tuy nhiên, bạn không nên uống rượu trước khi làm xét nghiệm. Cơ sở y tế khuyên bạn không nên dùng những thuốc có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm.
- Những thuốc có thể làm tăng amylase máu bao gồm: asparaginase, aspirin, thuốc cholinergic, corticosteroids, indomethacin, thuốc lợi tiểu thiazide, methyldopa, thuốc gây nghiện (codeine, morphine), thuốc ngừa thai uống, và pentazocine.
- Ở trẻ em:
- Cần phải chuẩn bị Tâm lý cho trẻ thật đầy đủ trước khi tiến hành xét nghiệm này hay bất kỳ thủ thuật nào, tuỳ thuộc vào lứa tuổi của trẻ, trẻ đã trải qua xét nghiệm lần nào chưa, và mức độ tin tưởng của trẻ
Xét nghiệm này làm có đau không?
Khi đâm kim vào trong mạch máu, một số người cảm thấy hơi đau vừa phải, một số người khác thì có cảm giác hơi thốn đau. Nhưng sau đó sẽ không còn cảm thấy đau nữa
Tại sao phải làm xét nghiệm này?
Xét nghiệm này giúp trước tiên giúp chẩn đoán và theo dõi bệnh lý của tuyến tuỵ. Xét nghiệm này còn phản ánh tình trạng bệnh lý sỏi mật, cũng như một số bệnh lý của dạ dày- ruột và các bệnh khác.
Amylase là một loại enzyme giúp tiêu hoá glycogen và tinh bột.Nó được sản xuất chủ yếu từ tuyến nước bọt và tuyến tuỵ. Khi tuỵ bị bệnh hay bị viêm, amylase sẽ thoát vào máu.
Nguy cơ khi làm xét nghiệm này là gì ?
§ Làm mất nhiều máu
§ Choáng váng
§ Tụ máu dưới da( sưng bầm chỗ chích)
§ Nhiễm trùng( nếu da bị tổn thương)
§ Nhiều vết đâm kim vào tĩnh mạch
Những điều cần lưu ý
Tĩnh mạch và động mạch có kích thước khác nhau từ người này sang người khác, và khác nhau tuỳ theo vùng trên cơ thể . Do đó, việc lấy máu có thể gặp khó khăn ở nhóm người này hơn so với những người khác.
Giá trị bình thường
Giá trị bình thường của amylase / máu là 23- 85 U/L.. Một số phòng xét nghiệm giá trị này có thể là 40 -140 U/L.
Ghi chú: U/L = đơn vị/lít
Giá trị bất thường
Amylase tăng gặp trong những trường hợp:
- Viêm tuỵ cấp
- Ung thư tuỵ, buồng trứng hay phổi
- Viêm túi mật cấp
- Thai ngoài tử cung hay vỡ vòi trứng
- sỏi mật
- nhiễm trùng tuyến mang tai (quai bị hay tắc nghẽn tuyến mang tai)
- tắc ruột
- viêm tuỵ hay tắc ống mật
- thủng dạ dày
Amylase giảm gặp trong những trường hợp:
- Tổn thương tuyến tuỵ
- Bệnh thận
- Ung thư tuỵ
- Nhiễm độc thai nghén
Những bệnh có thể cần phải làm xét nghiệm này là:
- viêm tuỵ mãn
- nhiễm cetone acid do bệnh tiểu đường.
- nang giả tuỵ.
