Định nghĩa
Là xét nghiệm đo lượng protein C trong máu
Xét nghiệm được thực hiện như thế nào?
Người lớn và trẻ em:
Máu sẽ được lấy từ tĩnh mạch,thường là ở mặt trong khủy tay hay trên mặt mu bàn tay. Vị trí lấy máu sẽ được sát trùng và phần trên cánh tay được buột dây garô để tạo áp lực cũng như hạn chế máu lưu thông trong tĩnh mạch. Phương pháp này giúp các tĩnh mạch phía dưới dây garô căng lên(chứa đầy máu). Một kim tiêm được đâm vào tĩnh mạch và máu lấy ra sẽ được chứa trong lọ kín hoặc trong ống tiêm(syringe). Trong quá trình lấy máu, dây garô được tháo ra để tái lập tuần hoàn. Sau khi lấy máu, kim tiêm sẽ được rút ra và vùng lấy máu được băng bó để giúp máu ngưng chảy.
Trẻ nhũ nhi hay trẻ nhỏ:
Vùng lấy máu được sát trùng và được đâm bằng một loại kim bén hay bằng lưỡi trích (lancet). Máu được đựng trong một pipette(ống thủy tinh nhỏ),trên lam,trên giấy thử, hoặc trong một lọ nhỏ. Có thể phải dùng bông hay băng ép lên vùng lấy máu nếu máu vẫn tiếp tục chảy.
Chuẩn bị gì trước khi làm xét nghiệm
Nhân viên y tế có thể khuyên người bệnh ngưng một số thuốc có thể làm ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm(xem phần những điều cần lưu ý).
Nhũ nhi và trẻ em:
Việc chuẩn bị về thể chất và tâm lý cho bệnh nhân đối với xét nghiệm này hay bất kỳ xét nghiệm nào khác phụ thuộc vào lứa tuổi của trẻ, thái độ, đã từng được xét nghiệm trước đó và mức độ tin tưởng của trẻ. Để có những thông tin chuyên biệt về cách chuẩn bị cho trẻ, hãy xem những bài chuyên đề sau(viết tương ứng với độ tuổi của trẻ):
- Các xét nghiệm ở trẻ nhũ nhi hay những chuẩn bị trước thủ thuật(từ lúc sinh đến 1 tuổi)
- Các xét nghiệm ở trẻ tập đi hay những chuẩn bị trước thủ thuật(từ 1 đến 3 tuổi)
- Các xét nghiệm ở trẻ mẫu giáo hay những chuẩn bị trước thủ thuật ( từ 3 đến 6 tuổi)
- Các xét nghiệm ở trẻ đang đi học hay những chuẩn bị trước thủ thuật (từ 6 đến 12 tuổi)
- Các xét nghiệm ở trẻ vị thành niên hay những chuẩn bị trước thủ thuật(từ 12 đến 18 tuổi).
Xét nghiệm có gây đau không?
Khi đâm kim tiêm vào để lấy máu, một số người thấy đau mức độ vừa, trong khi những người còn lại chỉ có cảm giác như khi bị côn trùng đốt hay chích. Sau đó, một số cơn đau nhói có thể xuất hiện.
Tại sao phải làm xét nghiệm này
Protein C và protein S có liên quan trong điều hoà quá trình đông máu( tạo cục máu đông); nó bất hoạt các yếu tố V và VIII. Thiếu những protein này có thể tạo thành cục máu đông trong động mạch hay tĩnh mạch.
Các yếu tố nguy cơ
- Chảy máu quá nhiều
- Choáng hoặc cảm giác chóng mặt
- Hematôm (khối máu tụ dưới da)
- Nhiễm trùng(luôn luôn có nguy cơ thấp bất cứ khi nào da bị mất toàn vẹn)
- Có thể đâm kim nhiều lần trước khi vào được tĩnh mạch
Những điều cần lưu ý
Protein C và Protein S bị giảm đi khi dùng thuốc chống đông máu nhóm kháng Vitamin K bằng đường uống ( như Coumadin, warfarin). Do đó đo nồng độ Protein C hay S có thể khó lý giải trên bệnh nhân đang dùng thuốc kháng đông. Trong suốt giai đoạn đông máu cấp tính, Proteins C và S thường bị giảm đi nếu sự giảm protein C hay S không phải là nguyên nhân gây huyết khối, và việc đo Protein C hay S có thể bị sai trước khi giai đoạn cấp đã khỏi.
Tỉnh mạch và động mạch có kích thước khác nhau ở mỗi bệnh nhân, thậm chí khác nhau ở mỗi bên của cùng một bệnh nhân, vì thế việc lấy máu có thế khó khăn ở một số người.
Các giá trị bình thường
Bình thường 60% đến 150%.
Các kết quả bất thường
Giảm protein C có thể là do đông máu quá mức. Cục máu đông có xu hướng tạo trong tĩnh mạch, chứ không ở động mạch.
Thiếu Protein C có thể là do di truyền hay mắc phải hay kết hợp với bệnh khác. Bệnh gan, đông máu nội mạch rải rác và hoá trị liệu có thể làm giảm lượng protein C trong máu.
