Những tên gọi khác: Siêu âm sản khoa
Định nghĩa
Siêu âm thai là phương pháp ghi lại hình ảnh thai nhi và các cơ quan trong vùng chậu của người phụ nữ trong suốt thai kỳ. Máy siêu âm phát ra những sóng âm có tần số cao, khi đến những cấu trúc của cơ thể sẽ cho những sóng dội lại tạo ra hình ảnh trên máy.
Xét nghiệm này được thực hiện như thế nào?
Bạn sẽ được yêu cầu nằm ngữa trên giường . Bác sĩ sẽ bôi trên vùng da cần siêu âm một chất gel giúp cho sóng âm truyền đi được dễ dàng hơn. Khi đó đầu dò siêu âm được di chuyển trên thành bụng và vùng chậu. Đây là kỹ thuật siêu âm bụng theo qui ước.
Cần phải chuẩn bị gì khi làm siêu âm?
Bạn cần phải uống 2-3 ly nước trước khi siêu âm khoảng 1 giờ, giúp cho bàng quang đầy nước tiểu. Bạn không được đi tiểu trước khi siêu âm.
Siêu âm có gây đau không?
Một số người cảm thấy khó chịu khi bác sĩ ấn đầu dò siêu âm trên bàng quang đầy nước tiểu. Chất gel thoa lên thành bụng có thể cảm thấy lạnh và ướt. Bạn hoàn toàn không cảm thấy gì khi sóng siêu âm phát ra từ đầu dò.
Khi nào thì làm siêu âm?
Không có qui định nào rõ ràng là khi nào và số lần phải siêu âm trong suốt thai kỳ. Nhiều bác sĩ sẽ chỉ định siêu âm khi có nghi ngờ bất thường trên lâm sàng. Trong khi đó, một số bác sĩ khác có chủ trương siêu âm với tính chất tầm soát . Bạn có thể đến bác sĩ khám để xác định kế hoạch thích hợp nhất cho bạn.
Siêu âm được thực hiện trong 3 tháng đầu của thai kỳ nhằm :
- Xác định thai kỳ bình thường trong tử cung.
- Đánh giá tuổi thai
- Loại trừ những bất thường như thai ngoài tử cung hay khả năng sảy thai.
- Đánh giá hoạt động của tim thai
- Xác định đa thai
- Đánh giá những bất thường của nha thai, tử cung, và các cấu trúc khác của vùng chậu (buồng trứng).
Siêu âm cũng được thực hiện trong tam cá nguyệt thứ hai và thứ ba của thai kỳ nhằm :
- Đánh giá tuổi thai, sự phát triển của thai và giới tính thai nhi.
- Đánh giá các dị tật bẩm sinh của thai nhi
- Loại trừ tình trạng đa thai.
- Đánh giá tình trạng nhau thai, nước ối và các cấu trúc vùng chậu.
Hiện nay có một số trung tâm siêu âm thai vào khoảng 13-14 tuần để truy tầm khả năng mắc hội chứng Down (một kiểu khiếm khuyết nhiễm sắc thể, là nguyên nhân gây ra chậm phát triển tâm thần) hay những phát triển về tâm thần bất thường khác của thai.
Số lần siêu âm thai thay đổi tùy theo có những bất thường trên siêu âm hay xét nghiệm máu trước đó hay không, mà bác sĩ mới quyết định cho làm bổ sung thêm.
Những nguy cơ khi siêu âm thai
Không có bằng chứng về ảnh hưởng của siêu âm trên bệnh nhân, và trên thai nhi. Siêu âm không gây ra nhiễm tia xạ.
Những điều cần lưu ý
Siêu âm qua ngã âm đạo được thực hiện bằng cách đưa đầu dò siêu âm vào âm đạo của bệnh nhân.Bạn hãy đến cơ quan y tế hỏi xem kỹ thuật này có phù hợp với bạn hay không.
Các giá trị bình thường
Thai nhi và các cấu trúc vùng chậu bình thường và phù hợp theo tuổi thai.
Những kết quả bất thường
Kết quả siêu âm bất thường có thể gặp trong một số bệnh lý sau:
- Thai ngoài tử cung
- Đa thai
- Thai chết lưu
- Bất thường về ngôi thai
- Dị tật bẩm sinh
- Các vấn đề về nước ối như thiểu ối, đa ối.
- Bất thường của nhau thai, như là nhau tiền đạo và nhau bị bong ra.
- Chậm phát triển trong tử cung
- Các khối u trong thời kỳ mang thai, gồm bệnh lý lá phôi, thai trứng.
- Những bất thường khác của tử cung, buồng trứng và cấu trúc trong vùng chậu.