Nguyên tắc hoạt động của mỗi chế độ ăn giảm cân đều có ít nhiều khác biệt. Một số dựa trên cơ chế làm giảm cảm giác thèm ăn, trong khi một số khác lại chú trọng đến việc hạn chế calo, carb hay chất béo. Hãy cùng tìm hiểu 7 chế độ ăn kiêng giảm cân dưới đây để xem đâu sẽ là thực đơn giảm cân khoa học phù hợp dành cho bạn nhé.
1. Chế độ ăn kiêng giảm cân Paleo
Chế độ ăn Paleo tập trung vào các loại protein nạc, rau, trái cây, các loại hạt, đồng thời không khuyến khích các loại thực phẩm chế biến, đường, sữa hay ngũ cốc trong thực đơn. Một vài phiên bản của chế độ ăn Paleo có thể có thêm phô mai, bơ, khoai tây hay khoai lang.
• Hiệu quả giảm cân: Các nghiên cứu cho thấy chế độ ăn Paleo giúp giảm số cân nặng và số đo vòng eo. Những người theo chế độ ăn Paleo nhận thấy mình ăn ít carb, nhiều protein và ít hơn 300 – 900 calo mỗi ngày.
• Công dụng khác: Cách ăn kiêng này cũng được xem là có hiệu quả giảm các yếu tố nguy cơ liên quan đến tim mạch như cholesterol, đường huyết hay huyết áp cao.
• Hạn chế: Chế độ ăn Paleo loại bỏ ngũ cốc nguyên hạt, ngũ cốc và các sản phẩm từ sữa vốn giàu dinh dưỡng và tốt cho cơ thể.
Bạn có thể tìm hỏi thêm: 5 sự thật “ngã ngửa” về chế độ ăn kiêng Paleo
2. Chế độ ăn kiêng giảm cân Vegan
Chế độ ăn Vegan (chế độ ăn thuần chay) loại bỏ hoàn toàn các thực phẩm từ động vật ra khỏi thực đơn vì các lý do liên quan đến vấn đề đạo đức, môi trường hay sức khỏe. Đây là chế độ ăn khắt khe nhất trong tất cả các chế độ ăn chay.
Người theo chế độ ăn thuần chay không chỉ cắt bỏ khẩu phần thịt khỏi thực đơn mà còn loại bỏ sữa, trứng, các thực phẩm có nguồn gốc động vật như gelatin, mật ong, lòng trắng trứng, casein, whey protein (đạm váng sữa)…
• Hiệu quả giảm cân: Chế độ ăn thuần chay có công dụng giảm cân hiệu quả do chứa ít chất béo nhưng giàu chất xơ, khiến bạn cảm thấy no lâu hơn. Những người theo chế độ ăn thuần chay cũng duy trì được cân nặng và chỉ số khối cơ thể (BMI) ổn định hơn so với những chế độ ăn kiêng khác.
• Công dụng khác: Chế độ ăn dựa trên thành phần thực vật cũng làm giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, tiểu đường tuýp 2 và tử vong sớm. Việc tránh ăn các loại thịt chế biến cũng giúp hạn chế rủi ro mắc bệnh Alzheimer và ung thư.
• Hạn chế: Do phải loại bỏ hoàn toàn thịt động vật trong chế độ ăn nên cơ thể sẽ mất đi rất nhiều chất dinh dưỡng, trong đó có vitamin B12, vitamin D, i-ốt, sắt, canxi, kẽm, các axit béo omega-3…
Bạn có thể tìm hiểu thêm: Ăn chay có tốt cho sức khỏe hay không
3. Chế độ ăn kiêng giảm cân low-carb
Có rất nhiều cách thực hiện chế độ ăn low-carb khác nhau, nhưng điểm chung là đều nhằm hạn chế 20 – 150g carb nạp vào cơ thể mỗi ngày. Chế độ ăn low-carb không chú trọng đến lượng protein và chất béo mà chỉ khắt khe với lượng carb được nạp vào cơ thể.
Khi lượng carb nạp vào rất thấp, các axit béo sẽ được chuyển vào trong máu và đi vào gan, một số axit béo có thể chuyển thành xetone. Cơ thể sẽ sử dụng các axit béo và xetone làm nguồn năng lượng chính khi lượng carb bị cắt giảm.
• Hiệu quả giảm cân: Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng chế độ ăn low-carb rất phù hợp với những ai đang bị thừa cân, béo phì. Chế độ ăn sẽ làm giảm lượng mỡ tích trữ ở vùng bụng bám quanh các cơ quan nội tạng.
• Công dụng khác: Chế độ ăn low-carb cũng có nhiều lợi ích sức khỏe khác như làm giảm nồng độ cholesterol, đường huyết, insulin và huyết áp.
• Hạn chế: Không phải ai cũng thực hiện được chế độ ăn low-carb. Một số người theo chế độ ăn này có thể khiến lượng cholesterol xấu LDL tăng lên.
Bạn có thể tìm hiểu thêm: Lợi ích của low carb với sức khỏe tinh thần
4. Chế độ ăn kiêng giản cân Dukan
Chế độ ăn Dukan giàu protein, ít carb được chia ra thành 4 giai đoạn: 2 giai đoạn giảm cân và 2 giai đoạn duy trì. Thời gian ở mỗi giai đoạn phụ thuộc vào số lượng cân nặng mà bạn muốn giảm bớt và mỗi giai đoạn sẽ có kế hoạch ăn uống riêng.
Chế độ ăn Dukan ở giai đoạn đầu sẽ tập trung tăng cường lượng protein và bổ sung thêm các món ăn từ yến mạch. Những giai đoạn khác sẽ thêm vào các loại rau củ không chứa tinh bột cùng với carb và chất béo. Sau đó, ở giai đoạn duy trì, bạn sẽ dần dần giảm bớt protein để đảm bảo mức cân nặng mới.
• Hiệu quả giảm cân: Chế độ ăn Dukan có công dụng giảm cân nhờ đẩy nhanh tốc độ trao đổi chất, giảm lượng hormone gây đói ghrelin và tăng các hormone làm no.
• Công dụng khác: Ngoài tác động giảm cân thì chưa có lợi ích nào khác trong chế độ ăn Dukan được ghi nhận.
• Hạn chế: Việc giảm cân nhanh bằng cách hạn chế lượng calo nghiêm ngặt có nguy cơ làm giảm cơ một cách đáng kể. Khi khối lượng cơ và calo giảm, cơ thể sẽ bảo tồn năng lượng, khiến bạn dễ tăng cân lại sau khi đã giảm cân.
5. Chế độ ăn kiêng giảm cân Atkins
Chế độ ăn Atkins là chế độ ăn kiêng giảm cân low-carb phổ biến nhất. Bạn sẽ cần ăn nhiều protein và chất béo hơn, đồng thời hạn chế lượng carb. Lý do chính khiến chế độ ăn low-carb hiệu quả trong việc giảm cân là có thể làm giảm cảm giác thèm ăn, khiến bạn ăn ít calo hơn.
Chế độ ăn kiêng Atkins được phân thành 4 giai đoạn. Ở giai đoạn đầu, bạn sẽ khởi động bằng cách ăn ít hơn 20g carb mỗi ngày trong vòng hai tuần. Các giai đoạn sau sẽ đưa lượng carb trở lại bình thường vào chế độ ăn từ từ cho đến khi bạn đạt được mục tiêu cân nặng như ý.
• Hiệu quả giảm cân: Chế độ ăn kiêng Atkins đã được nghiên cứu và cho thấy tác động giảm cân nhanh hơn so với chế độ ăn ít chất béo. Các chuyên gia cho rằng chế độ ăn kiêng này làm giảm đáng kể lượng mỡ tích trữ quanh vùng bụng.
• Công dụng khác: Chế độ ăn Atkins làm giảm các yếu tố nguy cơ gây ra nhiều bệnh như triglyceride máu, cholesterol, đường huyết và huyết áp. So với các chế độ ăn kiêng giảm cân khác, chế độ ăn kiêng low-carb cũng điều hòa lượng đường huyết, cholesterol tốt HDL và triglyceride tốt hơn.
• Hạn chế: Chế độ ăn kiêng Atkins an toàn đối với đa số người thực hiện nhưng trong một số trường hợp hiếm, bạn vẫn có thể gặp một số vấn đề về sức khỏe.
6. Chế độ ăn kiêng giảm cân HCG
HCG là một loại hormone xuất hiện với nồng độ cao trong giai đoạn đầu của thai kỳ. Chế độ ăn kiêng HCG là chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt giúp bạn giảm cân nhanh, lên đến 0,45 – 1kg mỗi ngày. Chế độ ăn này có thể giúp tăng cường trao đổi chất và giảm lượng mỡ tích trữ mà không gây ra cảm giác đói.
Chế độ ăn kiêng HCG được chia thành 3 giai đoạn. Trong giai đoạn đầu, bạn sẽ bắt đầu bổ sung HCG. Trong giai đoạn thứ hai, bạn sẽ bắt đầu thực hiện chế độ ăn ít calo với 500 calo mỗi ngày, song song với việc bổ sung HCG ở dạng viên, thuốc tiêm hoặc thuốc xịt. Giai đoạn giảm cân sẽ kéo dài trong khoảng 3 – 6 tuần. Trong giai đoạn thứ ba, bạn sẽ bắt đầu ngưng sử dụng HCG và từ từ tăng dần lượng thức ăn.
• Hiệu quả giảm cân: Chế độ ăn HCG không làm giảm cân. Nhiều nghiên cứu cho rằng việc giảm cân là do chế độ ăn kiêng cực ít calo, không phải là do hormone HCG. Hơn nữa, HCG cũng không có công dụng làm giảm cơn đói.
• Công dụng khác: Ngoài việc giảm cân, chế độ ăn HCG không mang lại bất kỳ lợi ích sức khỏe nào khác cho cơ thể.
• Hạn chế: Chế độ ăn kiêng HCG có thể gây mất cơ bắp, dẫn đến giảm khả năng đốt cháy calo. Lượng calo bị cắt giảm quá nhiều sẽ làm giảm thêm lượng calo cơ thể đốt cháy. Chế độ ăn kiêng này cũng mang lại nhiều tác dụng phụ như đau đầu, mệt mỏi và trầm cảm.
7. Chế độ nhịn ăn gián đoạn
Chế độ ăn gián đoạn bao gồm chu kỳ ăn và nhịn ăn luân phiên diễn ra. Do đó, trong một số trường hợp, đây thường được xem như một mô hình ăn uống hơn thay vì là chế độ ăn. Một số phương pháp phổ biến thường được sử dụng trong chế độ nhịn ăn gián đoạn là:
- Phương pháp 16/8: Bạn được ăn bình thường trong vòng 8 tiếng nhưng sau đó sẽ hoàn toàn không ăn gì trong vòng 16 tiếng còn lại.
- Phương pháp Ăn-Dừng-Ăn: Cách này khắt khe hơn vì bạn sẽ chỉ ăn duy nhất một bữa trong vòng 24 giờ.
- Phương pháp 5: 2: Vào hai ngày cách nhau trong tuần, bạn sẽ hạn chế lượng calo tiêu thụ xuống mức 500 – 600 calo. Trong năm ngày còn lại, bạn không cần hạn chế lượng thức ăn đưa vào.
• Hiệu quả giảm cân: Nghiên cứu cho thấy chế độ ăn này có thể làm giảm 3 – 8% trọng lượng cơ thể trong khoảng thời gian 3 – 24 tuần, con số ấn tượng nếu so với những chế độ ăn kiêng giảm cân khác. Chế độ ăn gián đoạn ít gây mất cơ hơn những chế độ ăn ít calo thông thường, đồng thời làm tăng tốc độ trao đổi chất khoảng 3,6 – 14% trong thời gian ngắn.
• Công dụng khác: Chế độ nhịn ăn gián đoạn làm giảm các triệu chứng viêm, nồng độ cholesterol, triglyceride và lượng đường trong máu cao. Hơn nữa, chế độ nhịn ăn gián đoạn cũng làm tăng nồng độ hormone tăng trưởng (HGH), cải thiện độ nhạy insulin và tăng cường hoạt động tế bào.
• Hạn chế: Một số nghiên cứu cho rằng nhịn ăn gián đoạn nên là chế độ ăn giảm cân cho nam, phù hợp với nam giới hơn phụ nữ. Một số đối tượng không nên thực hiện chế độ ăn này như phụ nữ mang thai, mẹ đang cho con bú, thanh thiếu niên…
Bạn có thể tìm hiểu thêm: Nhịn ăn gián đoạn: Nên hay không nên áp dụng
Bất kỳ phương pháp giảm cân nào cũng có những ưu, nhược điểm nhất định. Sự thật là không có chế độ ăn giảm cân nhanh “thần kỳ” giúp bạn giảm cân thần tốc chỉ trong một sáng một chiều. Bạn hãy tỉnh táo để lựa chọn một chế độ ăn kiêng giảm cân phù hợp kết hợp cùng chế độ tập luyện và nghỉ ngơi hợp lý để sớm thoát khỏi trăn trở về cân nặng nhé.
Tuyết Trinh
