Hạt đười ươi là gì?
Hạt đười ươi là quả của cây đười ươi, một loài cây phát triển ở các nước Việt Nam, Lào, Campuchia, Thái Lan, Myanma, và quần đảo Malaysia.
Quả của cây đười ươi, sau khi chín, vào độ từ tháng 4 đến tháng 6, được thu hoạch và làm khô (phơi hoặc sấy), ra được “hạt đười ươi” thương phẩm.
Hạt có màu nâu nhạt. Khi vỏ hạt được tạo một lối mở và ngâm trong nước, phần thịt nở ra gấp từ 6 – 8 lần kích thước hạt khô. Thịt của hạt là một thành phần rất được ưa chuộng trong các món ăn, đồ uống thanh nhiệt với nhiều công dụng cho sức khỏe.
Thành phần dinh dưỡng của đười ươi chủ yếu gồm có:
- Chất xơ hòa tan
- Canxi, sắt
- Vitamin B1, B2
- I ốt
- Một ít đường, chất béo, tinh bột, chất xơ không hòa tan
- Quercetin: một loại sắc tố thực vật có dược tính ngăn ngừa viêm và chống các tác nhân ung thư
- Axit gallic: một chất chống oxy hóa thiên nhiên có trong lá trà, một số trái cây và rễ cây. Axit gallic cũng là một dược liệu kháng viêm, kháng vi sinh vật, tăng cường hệ vi khuẩn đường ruột, và điều hòa các đáp ứng miễn dịch tại ruột
Công dụng của hạt đười ươi
Với thành phần dinh dưỡng đơn giản, ít calo, giàu chất xơ, đặc biệt là chất xơ hòa tan, đười ươi được ưa chuộng như một nguyên liệu thanh nhiệt, nhuận trường. Một số vitamin và khoáng chất trong thành phần hạt có tác dụng bồi bổ cơ thể.
Các hoạt chất sinh học quercetin và axit gallic mang đến cho loại hạt này khả năng kháng viêm và tăng cường sức đề kháng của cơ thể.
Nhờ những đặc tính trên đây mà hạt đười ươi phát huy tác dụng tốt trong cải thiện những vấn đề sức khỏe liên quan đến năng lượng dư thừa trong cơ thể, được ghi nhận trong các tài liệu y học cổ truyền của Việt Nam và phương Đông.
Hai tác dụng chữa lành chính của hạt đười ươi theo quan điểm y học cổ truyền gồm:
- Thư giãn dạ dày và đường ruột: điều hòa nhu động ruột, làm ẩm niêm mạc ruột, cải thiện tình trạng táo bón.
- Thanh nhiệt cho hệ hô hấp đang bốc hỏa: hỗ trợ điều trị viêm họng, viêm amidan, đau họng, ho khan, mất tiếng, khan tiếng…
Ngoài ra, công dụng của hạt đười ươi còn giúp làm giảm các triệu chứng nổi mẩn, mụn nhọt, rối loạn kinh nguyệt, đau đầu, khó ngủ…
Đặc tính giải nhiệt, chống viêm cũng khiến cho loại hạt này được sử dụng như một món bổ trợ trong việc điều trị các bệnh:
– Mề đay, chàm, vảy nến
– Chống nhiễm trùng đường tiết niệu, thanh lọc hệ bài tiết
– Làm sạch đường ruột, cải thiện viêm loét dạ dày, ruột
– Cải thiện thấp khớp
– Hỗ trợ ngăn ngừa ung thư…
Hạt đười ươi ít calo, giàu chất xơ khi dùng thay các đồ uống nhiều calo có tác dụng hỗ trợ giảm cân, cải thiện làn da và các dấu hiệu lão hóa.
Cách dùng hạt đười ươi
Hạt đười ươi có công dụng giải nhiệt và bồi bổ, cũng như giảm sưng, viêm, nên được đặc biệt ưa chuộng vào mùa hè.
Để hỗ trợ điều trị viêm họng, viêm amidan, bạn có thể dùng 3 đến 5 hạt ngâm nước nóng. Đối với ho khan, mất giọng, khan tiếng, 5 hạt ngâm nước nóng cùng 3 g rễ cam thảo sẽ giúp cải thiện đáng kể các khó chịu.
Có rất nhiều cách kết hợp hạt đười ươi để tạo ra những món ăn, thức uống ngon miệng:
- Dùng trong trà xanh, trà hoa cúc, trà lài, trà hoa hồng…
- Dùng với đường trắng, đường nâu hoặc mật ong
- Có thể thử đười ươi với nước dừa, nước chanh hoặc nước táo ép
- Loại hạt này rất được người Hoa ưa chuộng trong các món ngọt tráng miệng như sâm bổ lượng, chè hạt sen…
- Hạt đười ươi phổ biến trong dân dã được kết hợp cùng hạt é, mủ trôm, sương sáo, hoặc sương sâm…
Cách làm đười ươi hạt é thanh nhiệt cho mùa hè
– Dùng 5 hạt cho 800 ml thành phẩm
– Hạt đười ươi rửa sơ qua nước, gọt nhẹ phần vỏ ở đầu cuống hạt tạo một lối mở để nước nhanh ngấm vào trong
– Ngâm hạt với 800 ml nước ấm từ 15 – 30 phút (không nên nấu vì sẽ giảm mất tác dụng của hạt)
– Khi hạt đã nở bung, bạn tách bỏ phần hạt cứng bên trong. Thông thường bạn cũng nên bỏ lớp vỏ mỏng bên ngoài để tránh ảnh hưởng khẩu vị. Nhưng nếu để trị viêm họng, táo bón, bạn nên giữ lại lớp vỏ này.
– Dùng muỗng dằm phần thịt hạt thành những mảnh nhỏ
– Cho phần thịt hạt và nước ngâm trên vào chai. Cho thêm vào chai vừa đủ hạt é. Bạn chỉ cần cho thêm rất ít đường (đã được đánh tan với nước) để tạo cho thức uống vị ngọt rất nhẹ. Nhiều đường sẽ làm giảm cảm giác thanh nhiệt cũng như không tốt cho cân nặng và sức khỏe.
Một số lưu ý khi sử dụng:
Khi dùng lượng nhiều với mục đích chữa bệnh, bạn không nên dùng lâu hơn 2 ngày để tránh tác dụng phụ.
Đười ươi tính mát, không phù hợp với những người cơ thể thiếu nhiệt lượng và những người hay bị tiêu chảy.
Với những công dụng đối với sức khỏe cũng như cách dùng hạt đười ươi hết sức tiện lợi như trên, loại hạt này sẽ là một thức uống hoàn hảo cho bạn để thanh nhiệt mùa hè và những ngày nắng nóng.
