Củ dền được biết đến là một lọai “bí quyết đỏ” vừa chăm sóc sức khỏe vừa làm đẹp tự nhiên. Củ dền chứa một nguồn folate dồi dào và có lượng sắt, kali, vitamin C, ma-giê, mangan, kali, bioflavonoid, beta-carotene và chất xơ.
Tác dụng của củ dền có thể mang đến nhiều lợi ích, từ việc kích thích tăng khả năng tập luyện cho đến hỗ trợ sức khỏe cho gan và mắt. Một chiết xuất từ củ dền , gọi là betaine, được sử dụng để tối đa hóa quá trình khử độc gan, tăng cường sản xuất các hormone trong cơ thể, thúc đẩy cảm giác thoải mái và thư giãn đồng thời loại bỏ homocysteine thừa trong nước tiểu và máu (Homocysteine có liên quan đến nguy cơ cao mắc bệnh tim).
Nói chung, việc hấp thụ củ dền an toàn và không có tác dụng phụ lớn. Tuy nhiên, đối với những người có một số tình trạng sức khỏe đặc biệt hoặc vấn đề di truyền, ăn củ dền có thể gây ra một số phản ứng phụ từ nhẹ đến trung bình. Bạn có thể tham khảo một số tác hại của củ dền ngay sau đây:
1. Tác hại của củ dền làm cản trở quá trình hấp thụ các chất dinh dưỡng
Củ dền có chứa hàm lượng cao oxalate – một chất góp phần hình thành sỏi thận. Oxalate cũng có đặc tính như một chất kháng dinh dưỡng, gây cản trở quá trình hấp thu các chất dinh dưỡng.
Hàm lượng oxalate trong rau dền cao hơn nhiều so với củ dền, nhưng dù vậy, củ dền vẫn bị coi là chứa nhiều oxalat.
2. FODMAPs – Triệu chứng khó tiêu hóa
Củ dền chứa FODMAPs dưới dạng fructans. Đây là những chất bột đường chuỗi ngắn đóng vai trò là thức ăn của các loại vi khuẩn đường ruột.
FODMAPs có thể gây ra một số triệu chứng tiêu hóa khó chịu ở những người nhạy cảm, như những người bị hội chứng ruột kích thích và một số tác hại khác nếu không sử dụng đúng cách.
3. Tác hại của củ dền khiến nước tiểu màu hồng
Khoảng 10-14% người ăn củ dền khi đi tiểu sẽ thấy nước tiểu có màu hồng hoặc màu đỏ. Đây không hẳn là tác hại của củ dền. Tuy nhiên, nước tiểu pha màu này có thể đáng báo động vì chúng trông giống như nước tiểu có đầy máu và có thể kèm theo nhiễm trùng đường tiểu. Tình trạng này phổ biến tới mức có một thuật ngữ y khoa gọi là beeturia (nước tiểu có màu hồng khi ăn nhiều củ dền đỏ). Có giả thuyết cho rằng beeturia đôi khi được gây ra bởi một gen hoặc một tập hợp các gen lặn. Nó cũng liên quan đến tình trạng thiếu hụt sắt trong cơ thể. Beeturia có thể xuất hiện và biến mất phụ thuộc vào số lượng sắc tố trong củ dền ăn vào hoặc phụ thuộc vào dạng mà chúng được tiêu thụ cũng như lượng chất sắt cần thiết cho cơ thể.
4. Các tình trạng liên quan đến sắt và đồng
Người bị bệnh thừa sắt (hemochromatosis) hoặc bệnh Wilson nên tránh tiêu thụ củ dền quá mức do khả năng tích tụ sắt và đồng. Bệnh thừa sắt là một dạng bệnh quá tải sắt, trong khi bệnh Wilson là một rối loạn làm cho cơ thể người không thải được lượng đồng quá mức.
5. Tác hại của củ dền khiến phân bị đen
Beeturia đôi khi cũng ảnh hưởng đến chuyển động ruột của bạn. Sắc tố màu đỏ trong củ dền có thể làm cho phân của bạn trở nên đen lại. Thậm chí, đôi khi bạn còn chứng kiến các vệt màu đỏ đáng ngờ khi bạn đi cầu hoặc nhìn thấy những vệt tương tự như vệt do bệnh trĩ hoặc vết nứt hậu môn.
6. Ảnh hưởng trong thời kỳ mang thai
Phụ nữ mang thai nên tiếp cận betaine với sự thận trọng, vì hiện vẫn còn thiếu những thông tin an toàn về việc sử dụng củ dền thường xuyên ở phụ nữ mang thai.
7. Tác hại của củ dền gây hạ huyết áp
Nước ép củ dền có tác dụng gì? Nước củ dền có thể làm giảm huyết áp. Điều này có thể cần thiết trong một số trường hợp người bệnh muốn hạ huyết áp. Tuy nhiên, nếu bạn sử dụng phối hợp thường xuyên nước củ dền, chúng có thể khiến huyết áp hạ thấp quá mức bình thường. Thêm vào đó, nếu người dùng bị giãn tĩnh mạch thì việc ăn củ dền quá nhiều có thể khiến bạn gặp các vấn đề về tĩnh mạch.
8. Tác hại của củ dền gây sỏi thận
Củ dền khá giàu axit oxalic. Axit oxalic, hay oxalat, có thể gây cản trở việc hấp thu một số chất dinh dưỡng nhất định như canxi. Một số bác sĩ tin rằng có một mối liên quan giữa việc tiêu thụ các thực phẩm có oxalat cao và sự hình thành sỏi thận dạng canxi oxalat. Tuy nhiên, tờ New York Times cho rằng những người bị bệnh thận không nên loại bỏ các thực phẩm có oxalat cao trong chế độ ăn uống mà không có một khuyến cáo cụ thể từ bác sĩ.
9. Ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa
Khi bạn tiêu thụ một lượng củ dền quá nhiều có thể dẫn đến các vấn đề về hệ tiêu hóa. Một vài lời khuyên giành cho bạn là bạn nên uống khoảng 15ml -30ml nước củ dền lúc đầu, sau đó trộn phần còn lại với các nước ép khác để cơ thể có thể dễ dàng điều chỉnh hơn. Điều này có thể gây trở ngại cho những người có hệ đường ruột nhạy cảm, đặc biệt là những người bị hội chứng ruột kích thích.
10. Tác hại của củ dền gây sỏi mật
Mặc dù không liên quan đến sỏi thận, nhưng sỏi mật cũng được hình thành từ các tinh thể axit oxalic. Do đó bác sĩ có thể khuyên bạn tránh ăn các thức ăn có nhiều chất oxalat như củ dền nếu bạn dễ bị sỏi mật. Một lần nữa, nếu không có khuyến cáo cụ thể từ bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng, bạn không nên loại bỏ củ dền hoặc các thực phẩm có oxalat cao khác.
11. Các phản ứng tương tác liên quan đến củ dền
Betaine thường có các phản ứng phụ nhẹ bao gồm buồn nôn, khó tiêu và tiêu chảy. Tuy nhiên, những người bị bệnh thận nên tránh betaine vì nó có thể làm tăng mức cholesterol toàn phần khi dùng cùng với axit folic và vitamin B6.
Người ta thường khuyên dùng betaine kết hợp với những vitamin này cũng như vitamin B12. Những người béo phì hoặc thừa cân cũng cần phải đi khám bác sĩ trước khi dùng betaine, vì nó có thể làm tăng nồng độ cholesterol. Những người bị bệnh thận cần thảo luận về việc dùng betaine với chuyên gia chăm sóc sức khỏe.
12. Tác hại của củ dền làm tăng hàm lượng đường
Mỗi 100g củ dền thô có gần khoảng 7g đường. Tuy nhiên, bạn cần lưu ý rằng trong khi chỉ số glycemic (chỉ số đường huyết của thực phẩm) của củ dền dao động ở mức trung bình 64 thì lượng đường huyết đo lường thực tế của dủ dền lên cơ thể (tính cả hàm lượng carb) chỉ là 5. Vì vậy bạn có thể sử dụng củ dền một cách an toàn nếu không có đường bổ sung. Bạn chỉ cần chắc chắn rằng sử dụng cân bằng củ dền với các thực phẩm khác và giữ lượng đường cùng với lượng carbohydrate trong ngày ở giới hạn an toàn cho sức khỏe.
Việc sử dụng củ dền để bổ sung dưỡng chất cho cơ thể là điều hoàn toàn cần thiết, tuy nhiên, bạn cần phải cân nhắc sử dụng cho hợp lý để tránh được các tác hại của củ dền. Hãy tham khảo những cách chế biến củ dền để phối hợp vào các bữa ăn gia đình của bạn thường xuyên nhé.
