1. Collagen là gì?
Collagen là một loại protein cấu trúc được tìm thấy trong các mô liên kết, mô tế bào của cơ thể người bao gồm: da, xương, gân, dây chằng. Chức năng chính của collagen là giúp các mô liên kết lại với nhau giữ cho cơ thể được săn chắc. Khi chúng ta già đi, cơ thể sẽ mất dần khả năng sản xuất collagen tự nhiên. Nhận thức được điều ấy, ngày nay rất nhiều người lựa chọn cách bổ sung collagen bằng các loại thực phẩm chức năng.
Các nhà nghiên cứu đã có những thí nghiệm chứng minh tác động của việc bổ sung collagen với lão hóa da, sức khỏe xương, khớp. Tuy nhiên, để có kết quả chính xác, chúng ta cần nhiều nghiên cứu hơn để hiểu rõ việc bổ sung viên uống collagen từ bên ngoài liệu có hiệu quả hay không?
2. Lợi ích sức khỏe nhờ bổ sung viên uống collagen là gì?
Uống collagen có tốt không? Có nhiều tuyên bố rằng viên uống collagen làm săn chắc, nâng tầm làn da và chống lại các hư tổn liên quan đến tuổi tác cùng các lợi ích khác. Dưới đây là một số nghiên cứu nghiêm ngặt về tác dụng thực sự của việc dụng nạp thêm collagen là gì.
2.1. Trẻ hóa làn da nhờ bổ sung viên uống collagen
Collagen chiếm 75% cấu tạo nên mô da của cơ thể bạn. Khi bạn già đi, lớp tế bào da bên trong bị mất dần collagen và trở nên kém đàn hồi, giảm liên kết, dễ bị tổn thương bởi yếu tố bên ngoài. Từ đó, tại các khu vực collagen bị đứt gãy hình thành nên nếp nhăn, vùng da chảy sệ.
Trong một nghiên cứu vào năm 2015, các nhà khoa học đã kiểm chứng lại liệu việc sử dụng thực phẩm bổ sung collagen có cải thiện mật độ collagen dưới da hay không. Kết quả là, các chất collagen bổ sung có thể cải thiện độ ẩm dưới da cùng mạng lưới liên kết collagen ở da. Một minh chứng cho việc tác dụng của collagen có thể cải thiện các dấu hiệu lão hóa.
Các nghiên cứu khác đã điều tra độ đàn hồi của da từ năm 20 tuổi trở đi. Trong một nghiên cứu năm 2014 về dược lý và sinh lý học của da đã cho thấy kết quả: Phụ nữ ở độ tuổi 35 đến 55 đã được sử dụng một chất bổ sung collagen cụ thể mỗi ngày 1 lần trong suốt 8 tuần có làn da đàn hồi hơn những người dùng giả dược.
Năm 2019, một cuộc nghiên cứu về việc sử dụng các loại thực phẩm chức năng collagen đã chỉ ra rằng: Chúng có thể sửa chữa hư tổn trên da và các dấu hiệu lão hóa da. Bên cạnh đó, các nhà khoa học còn đưa ra kết luận: Bổ sung viên uống collagen nhìn chung là an toàn và có hiệu quả trong việc trẻ hóa làn da. Tuy vậy, cần có thêm nhiều nghiên cứu khác về định lượng phù hợp của việc bổ sung collagen cùng nhiều công dụng khác của chúng trong y tế.
2.2. Cải thiện xương khớp nhờ bổ sung viên uống collagen
Uống collagen có tác dụng gì? Trong một nghiên cứu năm 2010 được công bố trên tạp chí Maturitas, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng: Việc bổ sung viên uống collagen không thể cải thiện sức khỏe của xương ở phụ nữ sau thời kỳ mãn kinh. Cụ thể, trong nghiên cứu, 71 phụ nữ bị loãng xương được chỉ định uống bổ sung collagen thủy phân hoặc giả dược mỗi ngày trong 24 tuần. Kết quả là, thực phẩm chức năng bổ sung collagen “vô dụng” trong việc cải thiện sức khỏe của xương, khớp.
Tuy nhiên, một nghiên cứu khác vào năm 2018 được công bố trên Nutrients đã kết luận rằng: Việc sử dụng thực phẩm chức năng có chứa collagen peptide lại làm tăng mật độ săn chắc của xương ở phụ nữ sau thời kỳ mãn kinh. Ngoài ra, việc bổ sung này có dấu hiệu tốt đối với việc điều trị loãng xương khi mật độ hình thành xương tăng lên, giảm thoái hóa khớp, loãng xương.
2.3. Tăng cơ bắp nhờ thực phẩm chức năng chứa collagen
Một số người có thể dùng công dụng của collagen để duy trì khối lượng cơ bắp, giảm mỡ thừa. Dưới đây là một vài nghiên cứu cho lý do trên:
Năm 2019, một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nutrients cho rằng, việc bổ sung các loại thực phẩm chức năng có chứa collagen kết hợp cùng việc tập luyện có thể làm tăng kích thước cơ bắp. Cụ thể, 57 người đàn ông tham gia nghiên cứu bằng cách vừa tập luyện và sử dụng song song thực phẩm bổ sung collagen hoặc giả dược. Kết quả: cả hai nhóm đều có kích thước cơ tương đương. Tuy nhiên, những người sử dụng thực phẩm chức năng collagen có chỉ số mỡ thấp hơn, điều này được cho là kết quả của việc tăng mô liên kết nhờ collagen.
Ngoài ra, có nhiều thông tin cho rằng, sử dụng các loại thực phẩm chức năng collagen giúp giảm đau xương khớp, ngăn ngừa bệnh tim mạch. Tuy nhiên, vẫn chưa có nhiều nghiên cứu đưa ra kết luận chính xác về điều này.
3. Một số tác dụng phụ có thể xảy ra
Có vài báo cáo cho rằng, việc bổ sung viên uống collagen có thể gây ra các triệu chứng ợ chua, hôi miệng. Ngoài ra, nếu bạn bị dị ứng với các loại cá biển, hải sản, trứng nên tránh bổ sung collagen bằng các loại thực phẩm chức năng.
Bên cạnh đó, việc bổ sung thêm từ bên ngoài sẽ làm gia tăng việc kích thích tổng hợp collagen của cơ thể. Từ đó, làm tăng khả năng gặp phải tình trạng mất cân bằng oxy hóa, stress oxy hóa (oxidative stress) – hệ quả của việc mất cân bằng giữa sự hình thành các gốc tự do có oxy (ROS) và cơ chế chống lại các gốc tự do gây hại cho cơ thể.
Bên cạnh đó, một số sản phẩm có chứa collagen đã bị FDA (Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ) thu hồi vì có những tuyên bố sai lệch thông tin. Bởi các sản phẩm kích thích sản sinh collagen, xóa mờ nếp nhăn được xem là một loại thuốc, không phải là thực phẩm chức năng. Những loại thực phẩm bổ sung collagen cần cung cấp đủ bằng chứng về sự an toàn và hiệu quả. Nếu không, chúng sẽ bị loại khỏi thị trường trước khi đến tay người tiêu dùng. Vì thế, bạn cần cân nhắc kỹ trước khi chọn mua sản phẩm bổ sung collagen từ bên ngoài. Nên lựa chọn các thương hiệu lớn, uy tín để đảm bảo giảm an toàn cho sức khỏe.
4. Bổ sung collagen liều lượng bao nhiêu là đủ?
Các loại thực phẩm chức năng collagen thường tồn tại ở dạng: viên collagen nén, viên nang, bột collagen hoặc nước uống collagen. Các nhà nghiên cứu đã chỉ định rằng bổ sung collagen từ 2,5 đến 10g mỗi ngày.
Một số nhà sản xuất các loại thực phẩm chức năng có chứa collagen lại khuyên dùng từ 30g mỗi ngày.
Tốt nhất, để biết được liều lượng an toàn, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng.
5. Các phương pháp bổ sung collagen khác
Ngoài việc sử dụng thực phẩm chức năng thì collagen còn được bổ sung bằng nhiều phương pháp khác:
5.1. Phương pháp tiêm collagen (tiêm filler)
Tiêm filler, hay còn gọi là tiêm chất làm đầy, được dùng để tiêm trực tiếp vào da để làm giảm dấu hiệu lão hóa (nếp nhăn, chảy sệ). Điển hình là chất axit poly-L-lactic giúp chống lại tác động của lão hóa da bằng cách kích thích tăng sinh collagen. Mặc dù chất này được xem là an toàn, nhưng đôi khi vẫn có tác dụng phụ như đổi màu da, kích ứng. Hơn nữa, phương pháp này chỉ có hiệu quả tạm thời 6 tháng đến 1 năm.
5.2. Phương pháp dùng mỹ phẩm có chứa collagen
Hiện có rất nhiều loại mỹ phẩm chứa collagen trên thị trường với công dụng chính là chống lão hóa da. Tuy nhiên, hiện chưa có bằng chứng khoa học nào chứng minh được điều đó. Các chuyên gia còn lưu ý rằng, các loại mỹ phẩm có chứa collagen là loại ít có tác dụng nhất vì collagen rất khó hấp thụ qua da bằng cách thoa loại chất này lên bề mặt da.
Thực phẩm chức năng collagen là một giải pháp chống lão hóa và mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe con người, đặc biệt là phụ nữ. Tuy nhiên, để sản phẩm phát huy đúng tác dụng, bạn cần bổ sung chúng trong một thời gian nhất định cũng như lựa chọn thương hiệu uy tín trên thị trường. Để an tâm hơn, bạn có thể tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để bổ sung collagen đúng cách.
